Η Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας

Στις 8 Μαρτίου κάθε χρόνο γιορτάζεται διεθνώς η μέρα της Γυναίκας, για να μας θυμίζει συμβολικά τις διεκδικήσεις της και τον αγώνα της για την προστασία και τη διασφάλιση δικαιωμάτων της.

Ανατρέχοντας στην ιστορία, έχουν αλλάξει πολλά για τη θέση της γυναίκας και την ύπαρξή της στον κόσμο. Κάποιοι σταθμοί, όπως η «Πρώτη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Γυναικών», πιθανώς, της De Gouges το 1791, η πρώτη εκχώρηση δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες από τη Νέα Ζηλανδία το 1893, οι «σουφραζέτες» στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1912 για τη συμμετοχή τους στα κοινά και τη βελτίωση της διαβίωσής τους μέσα από γενικότερες κοινωνικο-πολιτικές αλλαγές, όπως το δικαίωμα ψήφου, το φεμινιστικό κίνημα στη δεκαετία του 1960 και οι τωρινές προσπάθειες διαφύλαξης και προάσπισης των δικαιωμάτων των γυναικών, αποτελούν απόπειρες άσκησης πιέσεων σε κυβερνήσεις για συνεχή αναβάθμιση των δικαιωμάτων αυτών, για ισοτιμία δικαιωμάτων.

Χάρη στη διαρκή κινητικότητα γυναικείων και φεμινιστικών ομάδων για αναβάθμιση και ισοτιμία δικαιωμάτων, για μόρφωση, εργασία, για κοινωνική ανύψωση και προάσπιση αξιοπρέπειας, σήμερα, με σκοπό την ισότητα, ως θεμελιώδη αξία, έχουν επιτευχθεί πολλά πράγματα και σημαντικά για την εκπροσώπησή της. Οι γυναίκες στη σύγχρονη εποχή έχουν υπερβεί το ρόλο μόνο της αναπαραγωγής, της ανατροφής παιδιών. Δεν είναι μόνο μητέρες, κορίτσια, κόρες. Είναι επαγγελματίες, επιστήμονες, δασκάλες, επιχειρηματίες, σύμβουλοι, δικαστίνες, πρωταθλήτριες, ολυμπιονίκες, ηγέτιδες, και πολλά άλλα… άνθρωποι σε σημαντικές θέσεις, άνθρωποι που επιλέγουν και αποφασίζουν.

Στην Ευρώπη μπορεί να έχει υπάρξει πρόοδος στην αγορά εργασίας, όμως συνεχίζεται η στέρηση ίσων ευκαιριών και πόρων. Γίνονται προσπάθειες εξάλειψης των διακρίσεων, όπως για δικαιότερη αντιμετώπιση στην αμοιβή εργασίας, τα δικαιώματα όμως αυτά δεν αποτελούν σήμερα πραγματικότητα. Η εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής παραμένει στα χαρτιά. Μπορεί η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν να είναι η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η Κριστίν Λαγκάρντ να είναι η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όμως οι  γυναίκες υποεκπροσωπούνται σε ανώτερες διοικητικές θέσεις γενικότερα. Πολλές γυναίκες δεν έχουν εξασφαλίσει οικονομική ανεξαρτησία, πόσο μάλλον εκείνες που εργάζονται οικιακά ή που έχουν αναλάβει υπηρεσίες μη αμειβόμενες στον τομέα της φροντίδας. Η κοινωνική μέριμνα, η κοινωνική φροντίδα κι η υγεία, φαίνεται να αφορά περισσότερο τις γυναίκες – και η φροντίδα, επίσης θεμελιώδης αξία για την ύπαρξή μας και τη βιωσιμότητά μας, που δεν της αποδίδεται όπως της αξίζει.

Οι γυναίκες εξακολουθούν να υφίστανται σε όλους τους τομείς διακρίσεις, ανισότητες, στερεοτυπικές ή και επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως όλες τις μορφές βίας – κάτι που κρύβεται βαθιά στον πυρήνα της ανισότητας, που αναδύει ελεγκτικές τάσεις και ασκείται εξουσιαστικά απέναντί τους, διαπερνώντας όλη τους την υπόσταση. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι απαλλαγμένες από την ενδοοικογενειακή βία ή τη βία στο χώρο εργασίας. Κατά τον συνεχή εγκλεισμό, λόγω της πανδημίας COVID-19 έχει σημειωθεί αύξηση ενδοοικογενειακής βίας, ενώ η οικονομική κρίση που επήλθε, αναμένεται να επιφέρει επισφάλεια στην αγορά εργασίας. Η αναπαραγωγή σεξιστικών αντιλήψεων και στερεοτύπων, ειδικά στην εργασία, είναι σύνηθες φαινόμενο. Τα δικαιώματά τους αγνοούνται, περιορίζονται, καταστέλλονται, δεν γίνονται σεβαστά. Ντροπή, φόβος και ενοχές καλύπτονται με σιωπή.

Μία ακόμη σημαντική συνεχής διεκδίκηση μέσα από τους αγώνες των γυναικών είναι η ποινικοποίηση της βίας Σε αυτή την κατεύθυνση,  η τήρηση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης για την πρόληψη της βίας και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, αλλά και της ενδοοικογενειακής βίας καθίσταται σοβαρή υποχρέωση από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, προκειμένου να ποινικοποιήσουν κάθε μορφή βίας, να προσάγουν τους δράστες ενώπιον του συστήματος απονομής ποινικής δικαιοσύνης, αλλά κυρίως να προστατεύουν τόσο τις γυναίκες θύματα, όσο και τα παιδιά τους.

Η μέρα της Γυναίκας και η θέση της γυναίκας σήμερα, τουλάχιστον στη χώρα μας, αποκτά μια νέα διάσταση. Οι καταγγελίες που κυριαρχούν στη δημοσιότητα, καταδεικνύουν όσα μια γυναίκα στην καθημερινότητά της και τις αλληλεπιδράσεις της, μπορεί να βιώνει από εξουσιαστικές συμπεριφορές, από συμπεριφορές ανεπιθύμητες, επειδή ορισμένοι μπορεί να θεωρούν τη γυναίκα ως ένα αντικείμενο χειραγώγησης, εκμετάλλευσης προσωπικών διαθέσεων και προβολής σε αυτήν ατομικών αδυναμιών και κατωτερότητας. Εκβιασμοί, ενοχοποίηση, καταναγκασμοί, μη διακριτικότητα, ανυπαρξία ευγένειας, μπορεί να είναι η καθημερινότητά της. Καθημερινά όμως, σπάνε τη σιωπή τους γυναίκες και μιλούν. Μαζί τους έχουν συμπαρασύρει και άλλες φωνές, προκειμένου να πυροδοτήσουν και άλλες ακόμη φωνές, ευαισθητοποιώντας τους πολίτες για ασίγαστα φαινόμενα βίας, να λυτρωθούν από το βάρος τραυμάτων και ενοχών και να αποδοθεί δικαιοσύνη.

Τα θύματα είναι εκεί για να τα πιστέψουμε, όποτε μιλήσουν, όποτε το θελήσουν. Μπορεί και ποτέ…Είναι δικαίωμά τους!…για να μην τα αμφισβητούμε ποτέ, διότι αυτές οι πληγές των τραυμάτων δεν κλείνουν ποτέ. Είναι διαχρονικές.

Ας είναι η σημερινή επέτειος για την ημέρα της γυναίκας η ευκαιρία που θα μας θυμίζει ότι πρέπει να αγωνιζόμαστε, για να μην επιτρέπουμε, για να αρνούμαστε αυτό που δεν θέλουμε.

Για τη μη αποδοχή της βίας,

Για το δικαίωμα της αυτοδιάθεσής μας,

Γιατί ένα ΟΧΙ δεν μπορεί να σημαίνει «Ναι»,

Γιατί μια εγκυμοσύνη δεν μπορεί να σημαίνει διακοπή επαγγελματικής σταδιοδρομίας,

Γιατί επιτυχίες παγκόσμιας εμβέλειας από ανθρώπους – πρότυπα δεν μπορούν να σημαίνουν διακοπή προσωπικής εξέλιξης και αυτοβελτίωσης,

Γιατί σε κανέναν δεν αξίζει να ζει στον φόβο της βίας.

Αλεξάνδρα Κατσούλη

                                                            Νοσηλεύτρια Ψυχ. Υγείας – Ψυχολόγος

                                                                        Εγκληματολόγος MSc

                                                            Διεθνής Σύμβουλος Ουσιοεξάρτησης

                                                                        Μέλος Δ.Σ. ΣΕΕΠΠ